یکی از دغدغه های مصرف کنندگان ، نگهداری گیاهان دارویی است. این محصولات را چگونه باید نگه داری کنیم تا کیفیت خود را از دست ندهند؟ بسیاری از توزیع کنندگان و فروشندگان گیاهان دارویی هم با این مسئله روبه رو هستند. آیا شما به عنوان تولیدکننده یا عرضه کننده این محصولات، به این مسئله مهم توجه دارید؟ در این مقاله به انواع ظروف گیاهان دارویی می پردازیم که برای نگهداری آن ها مناسب هستند.

در این مقاله می خوانید:

• انواع ظروف گیاهان دارویی چه هستند؟
  • ظروف پلی کریستال برای نگهداری گیاهان دارویی
  • ظروف شیشه ای برای ظروف گیاهان دارویی
  • ظروف فلزی برای عرضه گیاهان دارویی
  • ظروف مقوایی برای بسته بندی گیاهان دارویی
  • پاکت لمینت برای نگهداری گیاهان دارویی
  • ترسبافان برای ظروف گیاهان دارویی
  • پک مخملی و چوبی برای گیاهان دارویی
• جمع بندی

انواع ظروف گیاهان دارویی چه هستند؟

ظروف گیاهان دارویی که برای بسته بندی و نگهداری گیاهان دارویی استفاده می شوند عبارت اند از: ظروف پلی کریستال ، فلزی ، چوبی ، کاغذی و مقوایی. هر یک از این ظروف گیاهان دارویی مزایای خاص خود را دارد؛ اما از مزایای استفاده از ظروف بسته بندی گیاهان دارویی به طور کلی می توان به این هشت مورد اشاره کرد:

• امکان بسته بندی و نگهداری گیاهان دارویی در وزن های مختلف ،
• طراحی مناسب برای اندازه ظرف بر طبق مقدار و نوع گیاه دارویی موردنظر ،
• حفظ کیفیت محصول با نگهداری گیاهان دارویی در ظروف مخصوص آن ها ،
• امکان الصاق برچسب اطلاعات روی انواع ظروف گیاهان دارویی ،
• تنوع بالای ظروف بسته بندی برای پخش در بازارهای هدف گوناگون ،
• محافظت از محصول و تسهیل در حمل و نقل و انبارداری ،
• امکان انتخاب ظروف با توجه به هزینه آن ها برای عرضه در بازارهای داخلی و خارجی ،
• و مزیت مهم ، برند سازی محصول برای عرضه در بازارهای بین‌المللی.

در ادامه مقاله برخی از رایج ترین جنس ها برای بسته بندی و نگهداری گیاهان دارویی را با جزئیات معرفی می کنیم. در هر مورد هم بررسی می کنیم که مناسب عرضه در کدام بازار است.

ظروف پلی کریستال برای نگهداری گیاهان دارویی

این جنس بسته بندی گیاهان دارویی به خاطر استحکام و مقاومت بالا ، وزن کم و شفافیت ظرف آن ، طرف داران زیادی دارد. با توجه به کیفیت ظروف پلی کریستال ، بهترین و مقرون به صرفه ترین جنس در انواع ظروف گیاهان دارویی هم محسوب می شود.

ظروف پلی کریستال در حجم های مختلف طراحی و عرضه می شوند. تنوع بالای این ظروف ، تأثیر فراوانی هم بر فروش گیاهان دارویی دارد. از طرف دیگر بسته بندی حمل و نقل و صادرات آن را هم راحت تر و سریع تر می کند.

ظروف شیشه ای برای ظروف گیاهان دارویی

ظروف شیشه ای یا جارها از جذاب ترین ظروف گیاهان دارویی هستند که طرفداران زیادی میان عطاری ها دارند. جارها از بهترین و پرکاربردترین ظروف برای نگهداری داروهای گیاهی هستند. علاوه بر این ، مشتری می تواند بعد از مصرف محصول داخلی جار ، از آن برای نگهداری عسل ، مربا ، ترشیجات ، دمنوش و صد‌ها محصول دیگر استفاده کند.

قیمت ظروف شیشه ای یا جارها نسبت به ظروف پلی کریستال پایین تر است، اما حمل و نقل آن ها راحت نیست. وزن بالا و امکان شکستن از عیب های این ظروف برای نگهداری گیاهان دارویی هستند. به همین خاطر چندان مناسب صادرات یا حمل و نقل به مسافت های طولانی نیستند.

ظروف فلزی برای عرضه گیاهان دارویی

ظروف فلزی بسیار چشم نواز هستند و مشتری های خاص را به خود جلب می کنند. ظروف گیاهان دارویی از جنس فلز ، در اندازه های مختلف طراحی و تولید می شوند. این ظروف ، از پرفروش ترین و مشتری‌پسند‌ترین ظروف بسته بندی گیاهان دارویی در بازارهای بین المللی هستند.

طراحی خاص ظروف فلزی خاتم که همراه با نقوش ایرانی است، قدمت فرهنگی ایرانی را هم به نمایش می گذارد. قیمت این ظروف با توجه به اندازه آن ها تعیین می شود. به طور کلی با توجه به جنس و کیفیت بالای این نوع ظرف بسته بندی گیاهان دارویی ، بهتر است برای صادرات و فروش به مشتریان خارجی ، از این ظروف استفاده شود.

ظروف مقوایی برای بسته بندی گیاهان دارویی

قدیمی ترین مدل از انواع ظروف گیاهان دارویی پاکت مقوایی است که قیمت بسیار مناسبی هم دارد. این بسته بندی به عنوان پوشش ظروف پلاستیکی هم استفاده می شود. اندازه و مدل پاکت های بسته بندی گیاهان دارویی تنوع بالایی دارند. تولیدکنندگان و عرضه کنندگان گیاهان دارویی می توانند بر حسب نیاز بازار هدف خود ، از انواع این پاکت ها استفاده کنند.

البته ظروف گیاهان دارویی از جنس مقوا ، بیشتر برای فروش داخلی و خرده فروشی مناسب است. قیمت این نوع بسته بندی هم با توجه به اندازه پاکت و مدل موردنظر تعیین می شود. به طور کلی قیمت این مدل بسته بندی برای فروش و نگهداری گیاهان دارویی بسیار مقرون به صرفه است.

پاکت لمینت برای نگهداری گیاهان دارویی

پاکت لمینت یکی دیگر از انواع ظروف گیاهان دارویی است. این پاکت ها از کاغذهای گلاسه تولید شده و در اندازه های مختلفی عرضه می شوند. با پوششی که روی کاغذ ایجاد می شود، مقاومت این پاکت ها افزایش می یابد. پاکت های لمینت زعفران در مدل ها و اندازه های مختلفی با کیفیت بالا طراحی و تولید می شوند.

ترسبافان برای ظروف گیاهان دارویی

سلفون ترس از مواد خاصی تولید می شود. این مواد به خاطر جنس آن ها و قابلیت بالای چاپ ، در صنایع غذایی و همین طور صنایع بهداشتی کاربردهای زیادی دارند. بسته بندی ترسبافان قابلیت بالای کشش و مقاومت مناسبی دارد. در برابر رطوبت هم نفوذناپذیری بالایی دارد، بنابراین کمک زیادی به نگهداری گیاهان دارویی به صورت خشک می کند.

پک مخملی و چوبی برای گیاهان دارویی

این ظروف گیاهان دارویی که حاوی قسمت محافظ چوبی یا مخملی و ظرف اصلی برای نگهداری گیاهان دارویی هستند، طراحی زیبا و مشتری پسندی دارند. این بسته بندی گیاهان دارویی قابلیت حک نام و لوگوی شرکت تولیدکننده یا عرضه کننده را هم دارد و بیشتر مناسب محصولات صادراتی است.

پک های چوبی و مخملی گیاهان دارویی در اندازه ها و مدل های مختلفی تولید و عرضه می شوند. به همین دلیل قیمت آن ها با توجه به جنس و اندازه فرق دارد. این ظروف به خاطر طراحی خاص ، به عنوان کادو و سوغاتی رایج شده و مشتریان خاص خود را دارد.

جمع بندی

تاثیر چشمگیر بسته بندی گیاهان دارویی بر گسترش بازار آن بر کسی پوشیده نیست. همانطور که گفته شد انواع مختلفی از ظروف بسته بندی برای این منظور قابل استفاده است. انواع ظروف گیاهان دارویی که برای بسته بندی و نگهداری گیاهان دارویی استفاده می شوند عبارت اند از: ظروف پلی کریستال ، شیشه ای ، فلزی ، مقوایی ، لمینت ، ترسبافان و پک های چوبی و مخملی. این ظروف هر یک مزایا و معایبی دارند. گر به صادرات گیاهان دارویی و عرضه محصولات خود در بازارهای بین‌المللی فکر می کنید، بهتر است سراغ ظروف پلی کریستال و فلزی بروید. استفاده از پک های چوبی و مخملی هم برای انواع محصولات کادویی عالی است. اما اگر بازار داخلی را هدف گرفته اید، بهتر است سراغ گزینه های به صرفه تری مانند ظروف مقوایی ، لمینت و ترسبافان بروید.

تجارت گیاهان دارویی از دیرباز یکی از اصلی ترین حوزه های فعالیت بازرگان های ایرانی بوده است. قرن هاست که محصولات دارویی ایران در کشورهای مختلف جهان استفاده می شوند. اما چند درصد آن ها با نام و برند ایران عرضه می شوند؟ سهم ایران از بازار گیاهان دارویی در جهان چقدر است؟ در این مقاله درباره سهم ایران از این بازار پرسود و همین طور نقش بسته بندی در توسعه تجارت گیاهان دارویی می پردازیم.

جایگاه ایران در تجارت گیاهان دارویی

کشورهایی مانند ایران، چین و هند که از فرهنگ و تاریخ اصیلی برخوردار هستند، زادگاه اصلی طب سنتی و گیاهان دارویی به شمار می روند. گیاهان دارویی از منابع بسیار ارزشمند هر کشوری هستند و در صورت شناخت علمی و بهره برداری درست، نقش مهمی در توسعه صادرات و اشتغال زایی داخلی ایفا می کنند.

در این میان، ایران با شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی بهتر نسبت به سایر کشورها، فقط حدود ۶۰ میلیون دلار از تجارت بین المللی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است. البته بخش عمده این مقدار هم به صادرات زعفران و زیره سبز برمی‌گردد. تجارت داروهای گیاهی در سطح جهان حدود ۱۲۴ میلیارد دلار در سال است و با توجه به این ارقام، می توان گفت سهم ایران از بازار جهانی گیاهان دارویی کمتر از نیم درصد کل تجارت جهانی است.

علاوه بر زعفران و زیره سبز، مهم ترین گیاهان دارویی صادراتی ایران در سال های اخیر عبارت اند از:

• آویشن، بادرنجبویه، بابونه، اسفرزه، بومادران، گل ختمی، زوفا،
• مریم گلی، کتیرا، آنغوزه، شیرین بیان، تلخ بیان، مورد، برگ کنار،
• سقز، گل گاو زبان، گل ساعتی، باریجه، موسیر، حنا و گز علفی.

کشورهای مقصد صادرات گیاهان دارویی از ایران هم بیشتر این کشورها بوده اند:

• آمریکا و کانادا در قاره آمریکا،
• آلمان، انگلستان، ایتالیا فرانسه، مجارستان، سوئیش، سوئد در اروپا،
• پاکستان، هند، چین، ترکیه، بحرین، کویت، قطر، لبنان، و امارات در آسیا.

به طور کلی کشور ما برخلاف چین و هند، با وجود دیرینه گی طب سنتی و قدمت استفاده از گیاهان دارویی در آن، سهم چندانی از بازار جهانی گیاهان دارویی ندارد. این امر به علت بهره برداری غیر اصولی و بدون برنامه از این محصولات طبیعی است.

به دلیل توجه نکردن به اهمیت نقش بسته بندی در تجارت گیاهان دارویی و فروش این گیاهان به صورت فله ای، ایران نتوانسته در این بازار رقیب سرسختی برای سایر کشورهای فعال باشد. محصولات درجه یک ایرانی با سود بسیار اندکی فروخته شده، در کشورهای دیگر بسته بندی شده و با نام و برند همان کشورها و البته با قیمت بسیار بالاتری در بازارهای جهانی عرضه می شوند.

راهکارهایی برای افزایش صادرات گیاهان دارویی

افزایش صادرات گیاهان دارویی ، در گرو توسعه زیرساخت های تولید و عرضه این محصولات پرمصرف در سبد خانوارهای کشورهای مختلف است. همان طور که گفته شد، سهم ایران از ۱۲۴ میلیارد دلار تجارت گیاهان دارویی در جهان ، کمتر از نیم درصد است. این در حالی است که داروهای گیاهی ایران می توانند بین ۱ تا ۱۰ میلیارد دلار برای کشور ارز آوری داشته باشند.

میزان ارز آوری این تجارت برای کشور ما در حال حاضر کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار است. در حالی که کشور چین بیش از ۸ میلیارد دلار تجارت گیاهان دارویی دارد. اگر وضعیت صادرات گیاهان دارویی به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد، سرمایه گذاران بخش خصوصی برای رفع چالش های تجاری و اقتصادی، در این حوزه فعال خواهند شد.

در ادامه به یکی از مهم ترین جنبه های بازاریابی، یعنی بسته بندی، و میزان تأثیر آن بر توسعه تجارت داروهای گیاهی و صادرات به کشورهای مختلف اشاره می کنیم.

نقش بسته بندی در تجارت گیاهان دارویی

یکی از بزرگ ترین اصول بازاریابی ، بسته بندی است. امروزه به خاطر مدیریت صحیح نداشتن در حوزه بسته بندی گیاهان دارویی ، محصولات ایرانی، از نظر کیفیت و بسته بندی ، فاصله زیادی با برندهای معروف گیاهان دارویی تولید سایر کشورها دارند. متأسفانه به دلیل نبود بسته بندی گیاهان دارویی که در روند تولید، کشت و تجارت آن ها تأثیر قابل توجهی دارد، سهم ایران از این تجارت پرسود در جهان بسیار اندک است.

خیلی از گونه های گیاهان دارویی با گذشت زمان و همین طور در معرض نور، خواص دارویی خود را از دست می دهند. این امر باعث افت کیفیت این گیاهان می شود. در کشور ما به دلیل عرضه سنتی داروهای گیاهی از طریق عطاری ها، و از آنجا که این گیاهان در معرض انواع باکتری ها، قارچ ها و مسمومیت های دارویی هستند، نمی توانند به عنوان داروهای اصلی و حتی فرعی، در نسخه تجویزی پزشکان جایی داشته باشند.

در واقع به خاطر توجه نکردن به بسته بندی متناسب با نوع هر گیاه، در میان پزشکان ایرانی، اعتمادی به سلامت این داروهای گیاهی وجود ندارد. همین طور بسته بندی متناسب با هر گیاه در طول فرایند توزیع و حمل و نقل و صادرات گیاهان دارویی ، باعث کاهش کیفیت گیاهان دارویی ایران در مقایسه با تولیدات سایر کشورها می  شود.

رعایت استانداردهای مناسب جهانی در حوزه بسته بندی ، یکی از اصلی ترین نکته های تجارت و صادرات کالاهاست. این استانداردها در مورد گیاهان دارویی هم باید رعایت شوند. با ایجاد بسترهای مناسب و همین طور جلوگیری از هدر رفتن این ثروت ملی، صادرات گیاهان دارویی با کیفیت و بر اساس تقاضای جهانی صورت خواهد گرفت.

با رعایت استانداردهای کیفی، می توان سود بالایی در تجارت گیاهان دارویی به دست آورد. از طرف دیگر، می توان زمینه های مساعد برای رقابت سالم جهانی در تجارت این گیاهان پرفایده و پرسود را هم فراهم کرد.

جمع بندی

گیاهان دارویی نه فقط از نظر بهداشتی و درمانی، بلکه از لحاظ اقتصادی هم از جایگاه مناسبی در تجارت جهانی برخوردار هستند. اما کشور ما با توجه به شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی بهتر نسبت به سایر کشورها، فقط حدود نیم درصد از تجارت داروهای گیاهی در سطح بین المللی را به خود اختصاص داده است.

به طور کلی، ایران با وجود دیرینه گی طب سنتی و قدمت استفاده از گیاهان دارویی در آن، سهم چندانی از بازار جهانی گیاهان دارویی ندارد. این امر به علت بهره برداری غیراصولی و بدون برنامه از این محصولات طبیعی است.

در این مقاله به نقش بسته بندی ، به عنوان یکی از بزرگ ترین اصول بازاریابی در افزایش سهم ایران در بازار جهانی گیاهان دارویی پرداختیم. متأسفانه به دلیل عدم مدیریت صحیح در حوزه بسته بندی گیاهان دارویی ، محصولات ایرانی از نظر کیفی فاصله زیادی با تولیدات سایر کشورها دارند. رعایت استانداردهای جهانی در حوزه بسته بندی ، یکی از اصلی ترین راهکارهای توسعه تجارت گیاهان دارویی است. در واقع می توان با ایجاد بسترهای مناسب و جلوگیری از هدر رفتن این ثروت ملی، صادرات گیاهان دارویی با کیفیت و بر اساس تقاضای جهانی را به تجارت سودآور و ارزآوری تبدیل کرد.