در کشور ما ، استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها و به کارگیری روش های درمانی با استفاده از فراورده های طبیعی و گیاهی ، سابقه طولانی دارد. امروزه و بعد از گذشت قرن ها ، طب سنتی دوباره موردتوجه قرار گرفته است. در این میان نباید نقش چگونگی عرضه گیاهان دارویی را نادیده گرفت. در این مقاله به نقش بسته بندی گیاهان دارویی در تجارت طب سنتی می پردازیم.
در این مقاله می خوانید:
- بسته بندی گیاهان دارویی چه اهمیتی دارد؟
- بهترین ظروف بسته بندی برای گیاهان دارویی کدام ها هستند؟
- ظروف گیاهان دارویی چه تأثیری بر توسعه طب سنتی دارند؟
- جمع بندی
بسته بندی گیاهان دارویی چه اهمیتی دارد ؟
در بعضی کشورهای پیشرفته جهان ، نزدیک به ۷۰ درصد از داروهای مصرفی منشأ گیاهی دارند یا تلفیقی از مواد طبیعی و شیمیایی هستند. طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی ، بیش از ۸۰ درصد مردم جهان برای درمان بیماری ها ، از داروهای گیاهی استفاده می کنند.
اما در گذشته بارها شاهد ممنوع شدن طب سنتی بوده ایم. بعضی شاخه های طب مکمل هم با مشکلات مشابهی روبه رو بوده اند. تا اینکه طی دهه های اخیر و پس از انتشار راهبرد توسعه طب سنتی از سوی سازمان بهداشت جهانی ، فضا برای ادامه فعالیت طب سنتی بهبود چشم گیری یافت.
در سال ۲۰۰۲ میلادی سازمان بهداشت جهانی ۴ راهبرد را برای توسعه طب سنتی تدوین و منتشر کرد. این راهبردها عبارت اند از:
- ادغام طب سنتی با سیستم بهداشتی ،
- افزایش دسترسی و ارائه خدمات طب سنتی در جهان ، به ویژه برای اقشار کم درآمد ،
- تعیین و تضمین ایمنی ، کارایی و کیفیت طب سنتی ، فراورده ها و روش های درمانی آن ،
- ترویج استفاده منطقی توسط پزشک و مصرف کننده، و صیانت از آثار و منابع طب سنتی.
همان طور که در مورد سوم بیان شده، تضمین کیفیت فرآورده های طب سنتی از راهبرد های سازمان بهداشت جهانی برای توسعه استفاده از این فرآورده ها برای درمان بیماری ها و در سطح عمومی است. یکی از جنبه های اصلی کیفیت فرآورده های مورد استفاده در طب سنتی ، استفاده از مناسب ترین ظروف بسته بندی گیاهان دارویی است.
بهترین ظروف بسته بندی برای گیاهان دارویی کدام ها هستند ؟
یکی از عوامل مهم در حفظ کیفیت محصولات مورد استفاده در طب سنتی ، ظروف بسته بندی گیاهان دارویی هستند. اندازه ، استحکام و جنس مواد به کاررفته ، از جنبه های مورد توجه در صنعت بسته بندی هستند. انتخاب جعبه های چوبی ، مقوایی ، فلزی ، گونی های نخی و کنفی ، ظرف های شیشه ای و پلی اتیلنی ، هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.
در ظرف های شیشه ای و پلی اتیلنی شفاف ، نور به راحتی عبور می کند. در ظرف های پلی اتیلنی ، مواد معطر و اسانس های به کاررفته در گیاهان دارویی جذب ظرف شده و تبادلات اکسیژن و دی اکسیدکربن انجام می شود. در بسته های مقوایی ، تبادلات رطوبتی انجام شده و از سوی دیگر استحکام کافی وجود ندارد.
به طور کلی گیاهانی که رطوبت و بو را جذب می کنند ، بهتر است در جعبه های فلزی گالوانیزه یا جعبه های دوجداره نفوذناپذیر بسته بندی شوند. اسانس ها هم باید در ظرف های پر ، دربسته و دور از نور نگهداری شوند. با توجه به تأثیر مواد تانن دار و مواد اسیدی بر فلزات ، بهتر است این محصولات در ظرف های شیشه ای یا پلی اتیلنی نگهداری شوند.
برای حمل و نقل مواد خام دارویی سبک وزنی مانند گل بابونه ، بهتر است از کارتن مقوایی یا جعبه استفاده شود. داروهایی که در اثر جذب رطوبت مستعد فاسدشدن هستند هم باید در بشکه های غیرقابل نفوذ در برابر رطوبت نگهداری شوند.
صمغ ها ، رزین ها و عصاره ها را در بشکه یا جعبه حمل می کنند. برای نمونه دانه های وانیل را در جعبه هایی بسته بندی می کنند که با قلع لحیم شده اند. دارچین صادراتی چین در ظرف های پوشش دار ، و اسانس رز بلغارستان به طور معمول در ظرف های سربی عرضه می شوند.
موفق ترین تولیدکنندگان و عرضه کنندگان گیاهان دارویی ، شرکت هایی هستند که به بسته بندی گیاهان دارویی خود اهمیت زیادی می دهند، چراکه تضمین کیفیت محصولات گیاهی ، از الزامات توسعه طب سنتی است.
ظروف گیاهان دارویی چه تأثیری بر توسعه طب سنتی دارند ؟
همان طور که پیش تر گفته شد، سازمان بهداشت جهاني استفاده از طب سنتي را در سيستم خدمات بهداشتي درماني توصيه مي کند. به تازگی هم برنامه راهبردی توسعه و ترويج طب سنتي را در چهار محور منتشر کرده که یکی از مهم ترین راهبردهای آن ، تعیین و تضمین ایمنی ، کارایی و کیفیت طب سنتی ، فراورده ها و روش های درمانی آن است.
توجه به بسته بندی و انتخاب باکیفیت ترین و مناسب ترین ظروف بسته بندی گیاهان دارویی نقش قابل توجهی در به ثمر رسیدن این امر ایفا می کنند. به این معنا که عرضه گیاهان دارویی در بسته بندی های استاندارد و باکیفیت ، نه تنها به حفظ کیفیت و ماندگاری محصولات طب سنتی کمک می کند، بلکه برای ارائه تصویر مناسب و با اصالتی از طب سنتی هم ضروری است.
ضمن آنکه جدا از تضمین کیفیت محصولات که استفاده از مناسب ترین ظروف بسته بندی گیاهان دارویی لازمه آن است، مشتری پیش از امتحان و ارزیابی محصول اصلی، بسته بندی آن را می بیند و چه بسا بر اساس کیفیت بسته بندی تصمیم می گیرد. پس این امر در توسعه طب سنتی و همین طور افزایش فروش محصولات مرتبط هم سهم به سزایی دارد.
به طور کلی در حوزه بازاریابی طب سنتی هم بسته بندی روش جذابی برای انتقال پیام در رابطه با کارایی گیاهان دارویی در بهبود بیماری هاست. این امکان را هم فراهم می کند که محصولات طبی مختلف به صورت واحد و منسجم محافظت شوند.
بسته بندی محصولات مختلف ، نوعی علم ، هنر و تکنولوژی حمایت از این محصولات و به ویژه گیاهان دارویی در مقابل آلودگی و خطرات ناشی از حمل و نقل و ذخیره بلندمدت محصولات است. از بسته بندی می توان به عنوان فروشنده ساکت هم یاد کرد، چون بسته بندی جذاب می تواند مشتری را جذب نموده و وی را به خرید یا استفاده از طب سنتی ترغیب کند.
بنابراین برای حفظ مسیر تحولی طب سنتی و ترغیب مردم به استفاده از گیاهان دارویی در راستای آموزه های طب سنتی و زیر نظر پزشکان کارآزموده این طب ، باید تلاش های بیشتری برای افزایش کارایی بسته بندی ها در محصولات مرتبط با طب سنتی صورت بگیرد.
جمع بندی
در جوامع صنعتی و بسیاری از کشورهای پیشرفته و همین طور در حال توسعه ، استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی ، بسیار چشم گیر است. این امر به خاطر افزایش اعتماد مردم به استفاده از این محصولات است.
موفق ترین تولیدکنندگان و عرضه کنندگان گیاهان دارویی ، شرکت هایی هستند که به بسته بندی محصول خود اهمیت زیادی می دهند. بر اساس راهبردهای سازمان بهداشتی جهانی ، تضمین کیفیت محصولات گیاهی ، از الزامات توسعه طب سنتی هستند.
جدا از تضمین کیفیت محصولات که استفاده از مناسب ترین ظروف بسته بندی گیاهان دارویی لازمه آن است، مشتری پیش از امتحان و ارزیابی محصول اصلی ، بسته بندی را می بیند و چه بسا بر اساس کیفیت آن تصمیم می گیرد. پس نقش بسته بندی در تجارت گیاهان دارویی و افزایش فروش آن بسیار پر رنگ است.
